Oude bankbiljetten

Het eerste bankbiljet werd in 1661 in omloop gebracht door de Zweedse ‘Bank van Stockholm’. Ook de ‘Bank of England’ bracht al vroeg haar eerste bankbiljet in omloop. Het betrof een biljet met een waarde van 555 pond dat in 1699 werd uitgegeven.

Bankbiljet met de hoogste waarde

Van de bankbiljetten die momenteel nog in omloop zijn, kent het biljet van 10.000 dollar van de United States Federal Reserve Bank de hoogste waarde. De biljetten die de laagste waarde vertegenwoordigen, zijn de Braziliaanse bankbiljetten van één cruzeiro. Deze hadden in 1975 een nominale waarde van iets meer dan een tiende cent.

Soms maken banken biljetten met een uitzonderlijk hoge of lage waarde, enkel voor hun eigen verrekensysteem. Deze biljetten worden dus nooit in omloop gebracht. De Nederlandsche Bank heeft in 1914, bijvoorbeeld, biljetten uitgegeven van 5.000, 10.000, 25.000 en 50.000 gulden. Deze waren enkel bedoeld voor verrekening tussen banken en werden ‘bankiersbiljetten’ genoemd. Zij waren voorzien van de opdruk ‘alleen in rekening betaalbaar’.

Nederlandse bankbiljetten

De bankbiljetten van Nederland zijn gedrukt en in omloop gebracht van 1814 tot 2002. Diverse biljetten hebben bijnamen gekregen. Zo had het biljet van vijfentwintig gulden van 1860 tot 1923 een gele kleur en werd daarom al snel ‘geeltje’ genoemd. Deze bijnaam is blijven bestaan tot en met 2002, terwijl in de tussentijd verschillende anders gekleurde ontwerpen de revue hebben gepasseerd. Het biljet van duizend gulden had de bijnaam ‘rooie rug’, naar de rode achterzijde die de biljetten in de 19e eeuw hadden. Het biljet van vijftig gulden werd ook wel zonnebloem of ‘brammetje’ genoemd en het biljet van honderd gulden de ‘snip’.

Bekende ontwerpers van de Nederlandse bankbiljetten zijn R. Oxenaar en Jaap Drupsteen. De meeste bankbiljetten droegen het portret van een historisch bekende Nederlander, zoals Baruch Despinoza (1000 guldenbiljet, 1973-2002) en componist Jan Pieterszoon Sweelinck (25 guldenbiljet 1971-1995), schilder Frans Hals (10 guldenbiljet 1971-2002) en Joost van den Vondel ( 5 guldenbiljet 1976-1988).

Van gulden bankbiljetten naar euro

Toen de gulden op 1 januari 2002 werd vervangen door de euro, gold de gulden tot 28 januari nog als wettig betaalmiddel. Nederlandse bankbiljetten mogen nog tot 1 januari 2032 worden ingewisseld bij De Nederlandsche Bank (DNB) tegen de vastgestelde wisselkoers.